Okullarda ve gençler arasında giderek artan akran terörü, bireyler arası bir çatışmanın ötesinde, sistematik bir şiddet biçimi olarak karşımıza çıkıyor. Peki, akran terörü nedir? Nedenleri nelerdir? Bu yazımızda, akran terörünün kavramsal çerçevesini, nedenlerini, sonuçlarını ve çözüm yollarını bilimsel araştırmalar ışığında ele alacağız.

Akran Terörü Nedir? Kavramsal Çerçeve

Akran zorbalığı, bir bireyin yaşıtları tarafından tekrar eden ve zarar verme niyeti taşıyan olumsuz davranışlara maruz kalmasıdır. Akran terörü ise bu zorbalığın sistematik, yoğun ve mağdurun yaşam kalitesini ciddi şekilde tehdit eden biçimidir. Terör kavramı burada bireysel şiddeti aşan, mağduru sürekli korku, çaresizlik ve yetersizlik duygusu içinde tutan şiddet türünü tanımlar.

Akran terörünün farklı türleri bulunmaktadır:

• Fiziksel terör: Dövme, itme, eşyaları çalma veya zarar verme.
• Sözel terör: Hakaret, alay, lakap takma.
• Psikolojik/sosyal terör: Dışlama, görmezden gelme, sosyal ilişkilerden koparma.
• Siber terör: İnternette aşağılayıcı içerikler paylaşma, tehdit mesajları gönderme.

Günümüzde siber akran terörü, mağduru 7/24 baskı altında tutabilmesi açısından özellikle yıkıcıdır.

Akran Terörünün Nedenleri

Akran terörünün ortaya çıkışında birçok faktör etkilidir:

• Bireysel Faktörler: Düşük empati düzeyi, dürtü kontrol sorunları, güç ve kontrol arayışı, travmatik yaşantılar.
• Ailevi Faktörler: Aile içi şiddet, otoriter veya ihmalkâr ebeveynlik, sevgi ve ilginin eksikliği, çocuğun model aldığı kişilerde saldırgan davranışlar.
• Okul Faktörleri: Yetersiz denetim, adil olmayan disiplin politikaları, öğretmenlerin pasif tutumu, rekabetçi ve destekten yoksun okul iklimi.
• Toplumsal Faktörler: Şiddeti normalleştiren medya içerikleri, erkeklik ya da güç odaklı kültürel normlar, sosyal adaletsizlik ve ayrımcılık.

Akran Terörünün Sonuçları ve Çözüm Önerileri

Akran terörüne maruz kalan çocuk ve gençlerde ciddi ruhsal, sosyal ve akademik sorunlar ortaya çıkmaktadır. Kaygı bozuklukları, depresyon, düşük benlik saygısı, intihar düşünceleri, derse ilgisizlik, devamsızlık, izolasyon ve yalnızlık gibi etkiler görülebilir.

Akran terörü ile mücadelede çok boyutlu bir yaklaşım gereklidir:

• Öğrenci Düzeyi: Empati ve iletişim becerilerini geliştiren eğitimler, özsaygı güçlendirici psikososyal programlar, güvenli bildirim mekanizmaları.
• Öğretmen ve Okul Düzeyi: Öğretmenlere zorbalığı tanıma ve müdahale eğitimi, açık ve net okul kuralları, akran arabuluculuk ve destek grupları, okul psikolojik danışmanlarıyla iş birliği.
• Aile Düzeyi: Çocuğun duygularını dinlemek ve ciddiye almak, sevgi ve güven temelli ebeveynlik, zorbalıkla karşılaşıldığında öğretmenle iş birliği yapmak.
• Toplumsal ve Devlet Düzeyi: Şiddet karşıtı kampanyalar, belediyelerin çocuk dostu sosyal alanlar kurması, dijital zorbalığa karşı yasal düzenlemeler, Milli Eğitim politikalarında zorbalığı önleyici ulusal programlar.

Unutulmamalıdır ki, akran terörü bireysel bir sorun değil, ekolojik bir problemdir. Çocuğun içinde bulunduğu aile, okul ve toplum ekosistemi birlikte değerlendirilmelidir.

Akran terörü, sadece çocukların değil toplumun geleceğini tehdit eden bir olgudur. Erken müdahale, bütüncül yaklaşımlar ve iş birliğiyle bu sorunla mücadele mümkündür. Sessizlik ve görmezden gelmek yerine, şiddetin her türüne karşı bilinçli ve kararlı duruş sergilemek çocukların daha güvenli bir dünyada büyümesini sağlayacaktır. Akran terörüne karşı hep birlikte sesimizi yükseltelim!