Türkiye'de yaşanan depremlerin ardından binaların depreme karşı dayanıklılığı büyük önem taşımaya başladı. Gebze Teknik Üniversitesi Mimarlık Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hasan Polat, yaptığı açıklamalarla perde duvarların önemine dikkat çekti. Polat, özellikle kentsel alanlardaki yıkımların nedenlerinden birinin yetersiz perde elemanları olduğunu vurgulayarak, bu yapıların binaların rijitliğini artırdığını ve deprem anında oluşabilecek hasarları en aza indirdiğini belirtti.
Depremlerdeki Yıkımın Nedenleri Neler?
Doç. Dr. Hasan Polat, Elazığ, Malatya ve Kahramanmaraş depremlerinin ardından bölgede yaptığı incelemelerde, yıkımların farklı nedenlere bağlı olduğunu tespit etti. Kırsal alanda, yapıların çoğunun mimarlık ve mühendislik hizmetlerinden yararlanmamış olması ve denetim eksikliği temel sorun olarak öne çıkarken, kentlerde ise durum daha karmaşık. Polat, kentlerdeki yıkılma nedenlerini projelendirme hataları, işçilik kusurları, yanlış malzeme kullanımı ve kontrol-denetim yetersizliği olarak sıraladı. Bu faktörlerin bir araya gelmesiyle binalarda ağır hasar ve yıkım gibi sonuçlar ortaya çıkabiliyor.
- Projelendirme hataları
- İşçilik kusurları
- Yanlış malzeme kullanımı
- Kontrol ve denetim eksikliği
Perde Duvar Neden Bu Kadar Önemli?
Perde duvarların binaların taşıyıcılık gücü açısından kritik bir rol oynadığını belirten Doç. Dr. Polat, bu elemanların binaların rijitliğini artırdığını ve deprem anında deplasman ile burulma etkisini azalttığını ifade etti. 2018'deki yönetmelik değişikliğiyle perde alanlarının neredeyse iki katına çıkarıldığını hatırlatan Polat, 2023 depremi sonrası Malatya'daki incelemelerde birçok binada perde ve kolon kesitlerinin yetersiz olduğunu gözlemlediklerini dile getirdi.
Ayrıca, yatay mimarinin özendirilmesi gerektiğini vurgulayan Polat, Türkiye'nin yüzölçümünün bu yapılaşma modeline uygun olduğunu ve nüfus yoğunluğunun alana oranlandığında yeterli arsa üretiminin mümkün olduğunu belirtti. Kırsal alanlar için de projeler üretilerek vatandaşların desteklenmesi gerektiğini sözlerine ekledi.
Bakanlığın bu doğrultuda çalışmalarının olduğunu dile getiren Polat, "Kırsal alanlar için herkesin ihtiyacına cevap verebilecek çok sayıda tip proje üretilerek vatandaşlar desteklenebilir. Bu, Türkiye'nin tamamına yaygınlaştırılabilir. Kırsalda evini, ahırını veya ihtiyacı olan binayı yapmak isteyenler, bu projelere ulaşıp bedelsiz bu hizmetleri alabilir ve güvenli yapısını inşa edebilir. Kentlerde de yönetmeliklerin iyileştirilmesinden sonra denetim hizmetlerinin güçlendirilmesi lazım." diye konuştu.
Deprem Bilinci Artıyor mu?
Son depremlerin ardından toplumda deprem bilincinin arttığını gözlemlediğini belirten Doç. Dr. Hasan Polat, ancak bu bilincin yeterli olmadığını düşünüyor. Vatandaşların yapılaşma süreçlerinde daha bilgili ve araştırmacı olmaları gerektiğini vurgulayan Polat, geleceği doğru inşa etmek için işin ehli teknik elemanlarla çalışmanın önemine dikkat çekti. "Bundan sonra yapılacak yapılaşmalar hakkında özellikle vatandaşın biraz daha bilgili, biraz daha araştırarak işin ehli insanlarla, teknik elemanlarla süreci yürüterek geleceğini doğru inşa etmesi gerektiğini düşünüyorum."
Deprem gerçeğiyle yaşamayı öğrenmek ve binaların güvenliğini sağlamak için perde duvarların önemi bir kez daha vurgulanırken, uzmanların uyarıları dikkate alınarak daha bilinçli ve güvenli yapılar inşa etmek gerekiyor. Unutulmamalıdır ki, doğru projeler, kaliteli malzeme ve titiz işçilikle depreme dayanıklı binalar inşa etmek mümkün.
