ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Türkiye'nin ev sahipliğinde gerçekleşecek olan Rusya-Ukrayna barış müzakerelerine katılmak üzere İstanbul'a geldi. Bu ziyaret, savaşın sona ermesi için umutları yeniden alevlendirdi. Peki, İstanbul'daki bu kritik zirveden neler bekleniyor?
Rubio'nun İstanbul Ziyareti ve Beklentiler
Rubio ve beraberindeki heyeti taşıyan uçak, sabah saatlerinde İstanbul Havalimanı'na iniş yaptı. ABD Dışişleri Bakanı'nı, ABD'nin İstanbul Başkonsolosu Julie A. Eadeh karşıladı. Heyetin, Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi'nde yapılacak Türkiye-ABD-Ukrayna Üçlü Toplantısı'na katılması planlanıyor. Dışişleri Bakanlığı kaynakları, İstanbul'da farklı formatlarda bir dizi görüşme yapılacağını, ABD-Ukrayna-Türkiye ve Rusya-Ukrayna-Türkiye şeklinde üçlü görüşmelerin gündemde olduğunu bildirdi.
Bugün, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın, Rubio başkanlığındaki ABD heyetinin, Ukrayna Savunma Bakanı Rüstem Umerov’un başkanlığındaki Ukrayna heyetinin ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in müşaviri Vladimir Medinskiy başkanlığındaki Rus heyetinin İstanbul’da olacağı bildirilmişti. Rubio da, ABD heyetinin, Ukrayna'dan üst düzey bir heyetle görüşeceğini ve Rusya-Ukrayna müzakerelerine katılacağını kaydetmişti.
Türkiye'nin arabuluculuk rolü bu süreçte büyük önem taşıyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın her iki tarafla da görüşebilen ender liderlerden olması, Türkiye'nin barış için önemli bir aktör olmasını sağlıyor. Türkiye, daha önce de tarafları bir araya getirerek Karadeniz Tahıl Girişimi Anlaşması'nın imzalanmasına öncülük etmişti.
Savaşın Seyri ve Müzakere Süreci
Rusya-Ukrayna Savaşı, Rusya'nın Ukrayna'ya 24 Şubat 2022'de başlayan saldırısıyla patlak vermişti. Savaşta Ukrayna’nın Donetsk, Luhansk, Herson ve Zaporijya bölgeleri büyük ölçüde ilhak edildi. Kırım'ın 2014'te Rusya tarafından ilhakıyla Ukrayna, topraklarının yaklaşık beşte birinde kontrolü kaybetti. ABD ve Avrupa ülkeleri Ukrayna'ya geniş ekonomik ve askeri yardımlarda bulunurken, geniş bir alanı ilhak eden Rusya'ya ağır yaptırımlar uyguladı.
Savaşın başından bu yana birçok müzakere girişimi oldu. Belarus'taki görüşmelerin ardından Rusya ve Ukrayna Dışişleri Bakanları 10 Mart 2022'de Antalya Diplomasi Forumu’nda bir araya geldi. Türkiye tarafları 29 Mart 2022’de de İstanbul’da buluşturdu. İstanbul müzakerelerinde tarafların sağladığı uzlaşma, Buça şehrinde sivillerin öldürüldüğü yönündeki suçlamalarla bozulurken, İngiltere ve ABD'nin anlaşmaya karşı çıktığı iddiaları ortaya atıldı.
Türkiye'nin Barış Çabaları ve Gelecek Beklentileri
Savaşın şiddetlenmesine karşın barış için çabalarını sürdüren Türkiye, Birleşmiş Milletlerin (BM) de desteğiyle tarafları aynı yıl yeniden bir araya getirerek, dünyada geniş yankı uyandıran Karadeniz Tahıl Girişimi Anlaşması'nın imzalanmasını sağladı. Her iki tarafla da görüşebilen ender liderlerden olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, barış görüşmeleri için ev sahipliği ve arabuluculuk teklifini sürdürürken, ABD'de Donald Trump'ın başkan seçilmesiyle de diplomasi yeniden hareketlilik kazandı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 11 Mayıs’ta, 3 yıl önce kesilen doğrudan müzakerelerin ön koşulsuz olarak 15 Mayıs'ta İstanbul'da yeniden başlatılması önerisini gündeme getirerek Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan ev sahipliği yapmasını talep etti. Ukrayna yönetimi buna olumlu yanıt verirken, uluslararası toplum da İstanbul barış görüşmeleri gündemini memnuniyetle karşıladı.
İstanbul'daki bu kritik zirve, Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşın sona ermesi için önemli bir fırsat sunuyor. Türkiye'nin arabuluculuk rolü ve uluslararası toplumun desteğiyle, kalıcı bir barışın sağlanması umuluyor. Zirveden çıkacak sonuçlar, bölgedeki istikrar ve dünya barışı için belirleyici olacak.
