İşçi ve işveren arasındaki en sıkıntılı konulardan biri olan fazla mesai ücreti, özellikle üst düzey yöneticiler söz konusu olduğunda karmaşık bir hal alabiliyor. Peki, üst düzey yöneticiler fazla mesai ücreti alabilir mi? Bu sorunun cevabı, Yargıtay kararları ve İş Kanunu'ndaki detaylarda gizli. İşte fazla mesai ücretiyle ilgili bilmeniz gerekenler:
Fazla Mesai Nedir?
4857 sayılı İş Kanunu'nun 63. maddesine göre, haftalık normal çalışma süresi en fazla 45 saattir. Bu sürenin aşılması durumunda, fazla mesai söz konusu olur. İş Kanunu'nun 41. maddesi, fazla çalışmayı "Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık 45 saati aşan çalışmalar" olarak tanımlar. Fazla mesai yapan işçiye, her bir saat için normal çalışma ücretinin %50 fazlası ödenir.
Üst Düzey Yönetici Fazla Mesai Hakkı Var mı?
Fazla mesai ücreti konusunda, işçiler arasında herhangi bir yasal ayrım bulunmamaktadır. Ancak Yargıtay, üst düzey yönetici konumunda çalışan ve yüksek ücret alan işçilerin, bazı durumlarda fazla mesai ücretine hak kazanamayacağına hükmetmiştir. Bu durumun temel nedeni, üst düzey yöneticilerin çalışma düzeni, tatiller ve iş sürelerinin belirlenmesi konusunda geniş bir serbestiye sahip olmalarıdır. Yargıtay kararlarında şu hususlar dikkate alınır:
- Yöneticinin çalışma saatlerini belirleme özgürlüğü
- İşe giriş-çıkış saatlerinde esneklik
- Herhangi bir mazeret belirtmeden işe gelmeme durumu
- Ücretinden kesinti yapılmaması
Ancak, sadece yüksek ücret almak, üst düzey yöneticinin fazla mesai ücretine hak kazanamayacağı anlamına gelmez. Yargıtay, yöneticinin bağlı olduğu bir başka yönetici olup olmadığını da incelemektedir. Fakat bu husus tek başına belirleyici değildir.
Fazla Mesai Uyuşmazlıklarını Önlemenin Yolları
Fazla mesai ücretine ilişkin uyuşmazlıkların önüne geçmek için aşağıdaki önlemler alınabilir:
- Çalışma sürelerinin düzenli olarak takip edilmesi ve belgelenmesi
- Fazla mesai yapan kişinin üst düzey yönetici olup olmadığının objektif kriterlere göre belirlenmesi
- Fazla mesai yapılması durumunda, ücretinin zamanında ödenmesi
Fazla mesai ücretinin ödenmemesi halinde, 2025 yılı için çalışan başına 3.837 TL idari para cezası uygulanabilecektir.
Sonuç olarak, üst düzey yöneticilerin fazla mesai ücreti alıp alamayacağı, somut olayın özelliklerine ve Yargıtay'ın bu konudaki içtihatlarına göre belirlenir. Çalışma koşullarının net bir şekilde belirlenmesi ve kayıt altında tutulması, olası uyuşmazlıkların önüne geçmek için büyük önem taşır. İşverenlerin bu konuda dikkatli davranması, hem yasal yükümlülüklerini yerine getirmelerini sağlar hem de çalışan memnuniyetini artırır.