Rize Ticaret Borsası Başkanı Mehmet Erdoğan, çay sektörünün ciddi bir krizle karşı karşıya olduğunu duyurdu. Yaşanan don olayları ve hatalı tarım uygulamaları nedeniyle rekoltede büyük düşüşler yaşanırken, artan maliyetler ve yetersiz finansal destekler sektörü çıkmaza sürüklüyor. Peki, bu krizin üreticiye ve tüketiciye etkileri neler olacak? İşte detaylar...

Rize Çayında Rekolte Şoku: Neden Düştü?

Rize Ticaret Borsası Başkanı Mehmet Erdoğan, 2025 yılı birinci sürgün yaş çay sezonunda yaşanan sorunlara dikkat çekerek, rekoltedeki düşüşün nedenlerini açıkladı. Nisan ayında yaşanan zirai don olayları ve bölgede yaygınlaşan makineli tarım uygulamaları, çay üretimini olumsuz etkiledi. Erdoğan, "2024 yılında birinci sürgünde 490 bin ton yaş çay işlenmişti. Ancak bu yıl, ÇAYKUR ve özel sektör toplamında bahçeden gelecek çayla birlikte yaklaşık 400-420 bin tonluk bir üretim beklenmektedir. Bu da yaklaşık %20’lik bir rekolte kaybına işaret etmektedir" dedi.

Makineli tarımın yanlış uygulanması da rekolte düşüşünde önemli bir faktör. Erdoğan, "Ne yazık ki makineli tarımda uygulanan yanlış hasat teknikleri, çay filizlerinin yeterince gelişmesini engellemekte, dipten yapılan kesimler kaliteyi düşürmektedir" ifadelerini kullandı. Bu durum, çayın kalitesini de olumsuz etkiliyor.

Artan Maliyetler: Üretici Nasıl Etkileniyor?

Çay sektöründe yaşanan bir diğer önemli sorun ise artan maliyetler. Ham madde, işçilik, enerji ve diğer girdilerdeki artışlar, üreticileri zor durumda bırakıyor. Başkan Erdoğan, maliyetlerdeki artışı şu şekilde özetledi: "Ham madde maliyetleri %50, işçilik ve enerji maliyetleri %35, diğer girdiler ise %30 ila %40 arasında arttı. Sektörde ortalama %45 oranında bir maliyet artışı yaşanmaktadır."

Kredi maliyetlerinin de yükselmesi, üreticilerin finansal yükünü artırıyor. Geçmiş yıllarda sağlanan faiz destekli kredi olanaklarının bu yıl sunulmaması ve KGF destekli kredilerin kullandırılmaması, sektörü olumsuz etkiliyor. Bu durum, birçok çay fabrikasının üretim yapamamasına neden oluyor. Erdoğan, "Bu yıl 24 çay fabrikası üretim yapamamıştır. Bu sayının ikinci ve üçüncü sürgünlerde 35'i bulması beklenmektedir" uyarısında bulundu.

Çözüm Ne? Sektörden Acil Destek Çağrısı

Rize Ticaret Borsası Başkanı Mehmet Erdoğan, çay sektörünün içinde bulunduğu bu zor durumdan çıkabilmesi için acil destek çağrısında bulundu. Türkiye'nin çay tüketiminde dünyada ilk sırada olduğunu ve çayın stratejik bir ürün olduğunu vurgulayan Erdoğan, kuru çaya zam yapılmamasının sektörü daha da zora soktuğunu belirtti.

Erdoğan, "Bu sebeple çay sektörünün nefes alabilmesi için kuru çaya %30-%35 oranında zam yapılması elzemdir" dedi. Ayrıca, finansal kaynaklara erişimin sağlanması ve üreticilerin desteklenmesi gerektiğini vurguladı. Aksi halde, hem ÇAYKUR, hem özel sektör, hem de müstahsillerin daha da zor durumda kalacağını ifade etti.

Rize çay sektöründe yaşanan bu kriz, üreticiden tüketiciye kadar herkesi etkileyecek gibi görünüyor. Rekolte düşüşü ve artan maliyetler, çay fiyatlarında artışa neden olabilir. Sektörün acil desteklenmesi ve çözüm yollarının bulunması, hem üreticinin hem de tüketicinin menfaatine olacaktır.