Samsun'da manda yetiştiriciliği için önemli bir adım atıldı. Kızılırmak Deltası'nda manda popülasyonunun genetik yapısını güçlendirmek amacıyla Kandıra'dan 36 adet "comba" (erkek manda) getirildi. Bu proje, bölgedeki manda yetiştiriciliğinin verimliliğini artırmayı ve manda ürünlerinin kalitesini yükseltmeyi hedefliyor. Samsun Tarım ve Orman Müdürü İbrahim Sağlam, bu önemli gelişmeyi duyurdu ve projenin detaylarını paylaştı.

Kızılırmak Deltası'nda Manda Popülasyonu ve Verimlilik Sorunu

Kızılırmak Deltası, yaklaşık 10 bin mandaya ev sahipliği yapıyor. Ancak yıllar içinde aynı gen havuzunda üreyen hayvanlar, verim kaybı riskiyle karşı karşıya kaldı. Bu durumun önüne geçmek ve manda yetiştiriciliğini daha sürdürülebilir hale getirmek için Manda Islah Projesi başlatıldı. Proje kapsamında, İstanbul'a yakın Kandıra bölgesinden 36 adet comba Samsun'a getirildi.

İl Tarım ve Orman Müdürü İbrahim Sağlam, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, "Mandacılık konusunda Samsun'da 2024 sonu itibarıyla Türkiye'de birinci sıradayız. Yaklaşık 20-21 bin manda var. Şimdi mandada en büyük şansımız Kızılırmak Deltası. Buradaki deltada mandalar mera hayvancılığı yapıyor. Yani 6 ay bu delta içerisinde yaşıyorlar. Sahipleri tarafından bırakılıyor, 6 ay sonra toplanıyor" dedi.

Sağlam, Kızılırmak Deltası'ndaki manda popülasyonunun genetik çeşitliliğini artırmak için comba transferinin önemine vurgu yaparak, "Mandayla ilgili birçok proje yaptık. Öncelikle manda sütünün değerlendirilmesiyle alakalı, mozzarella peyniri gibi. Bunun yanında mandalarda ilk defa Samsun'da suni tohumlama yaptık. Verimi yüksek olan yaklaşık 1,5 tona yakın süt verimi olan mandalarda kendisini getiremiyoruz buraya çünkü daha pahalı bir yatırım oluyor. O mandaların spermlerinden getirip burada suni tohumlama yaptık. Özellikle İtalya bölgesinden olan mandalarda burada suni tohumlamada büyük başarı sağladık" şeklinde konuştu.

Comba Transferinin Amacı ve Beklentiler

Kandıra'dan getirilen combaların temel amacı, Kızılırmak Deltası'ndaki manda popülasyonunda kan değişimi sağlamak ve akraba evliliğinin önüne geçmek. Bu sayede, mandaların verimliliğinin artırılması ve daha sağlıklı yavruların dünyaya gelmesi hedefleniyor.

Sağlam, "Özellikle İtalya bölgesinden olan mandalarda burada suni tohumlamada büyük başarı sağladık. Bunun yanında deltada bütün mandalar, baktığımızda bu yüzde 50'si, yani yaklaşık 9 bin 500-10 bin mandamız, Kızılırmak Deltası'nda olduğu için burada bir akraba evliliği gibi oluyor. Bunlarda kan değişimi gerektiğini düşünerek, Manda Islah Projesi kapsamında Tarım ve Orman Bakanlığı Hayvancılık Genel Müdürlüğümüzce "comba" yani erkek manda getirerek bir kan değişimi sağladık. Yaklaşık 36 tane manda combası getirdik. Kandıra bölgesinden, özellikle İstanbul'a yakın bölgeden. En azından bir kan değişimi olsun, akrabaya evliliği olmasın, verimleri düşürmemesi açısından. Bu da büyük bir şekilde, güzel bir şekilde uygulandı. Damızlık Manda Birliği ile beraber onlarla beraber çalışmalarımız devam etmekte" ifadelerini kullandı.

Manda Etinin ve Sütünün Değerlendirilmesi

Manda etinin ve sütünün değerlendirilmesine yönelik çalışmaların önemine de değinen Sağlam, "Biz manda etinin ve sütünün özellikle manda karkası diye bir şey yok ama bunların mutlak suretle yapılması gerektiği, çünkü etiyle ilgili yoğun bir şekilde bir kampanyanın olması gerektiğini düşünüyoruz. Daha önceki yıllarda burada kasabın bir tanesi yazmış, 'Burada sakat et ve manda eti satılmaz' diye. Sanki onunla eş değer gibi. Öyle bir şey değil. Halbuki değişik bölgelerde baktığımızda biz özel üretimlerin manda etinden mesela bir sucuğun özel üretim denildiği zaman bunu manda etinden yapıyorlar. Çok kaliteli etleri var" dedi.

Manda sütünün mozzarella peyniri gibi ürünlerde değerlendirilmesi ve manda etinin hak ettiği değeri görmesi için çalışmaların sürdürüleceğini belirten Sağlam, şunları ekledi:

• Manda sütünün değerlendirilmesi
• Manda etinin değerlendirilmesi
• Manda ıslahı

Bu proje ile Samsun'daki manda yetiştiriciliğinin daha da gelişmesi ve ülke ekonomisine katkısının artması bekleniyor.

Samsun'da manda yetiştiriciliğine yapılan bu yatırım, bölgedeki hayvancılığın geleceği için umut verici bir adım olarak değerlendiriliyor. Kızılırmak Deltası'ndaki manda popülasyonunun genetik yapısının güçlendirilmesiyle, daha verimli ve sağlıklı hayvanlar yetiştirilmesi hedefleniyor. Bu durum, hem üreticilerin gelirini artıracak hem de tüketicilere daha kaliteli manda ürünleri sunulmasını sağlayacak.